गृहिणीहरूद्वारा घरमै तयार गरिने अर्गानिक अचार ब्रान्ड 'देसना' देश–विदेशमा लोकप्रिय बन्दैछ। लप्सी, टिमुर, डल्ले खुर्सानी, तामालगायत अचार उत्पादन गर्दै आएको देसनाले नेपाली परिकारलाई विश्व बजारमा पुर्याउँदै महिला स्वरोजगारमा समेत योगदान दिइरहेको छ।
आमाले बनाएको अचार र भुटेको मसला मन पराउँदै हुर्किएकी प्रियंका शुक्लाले त्यसै स्वादलाई व्यवसायिक रूप दिँदै 'सत्व फूड्स' स्थापना गरिन्। सानो लगानीबाट सुरु भएको उनको मसला र अचार आज काठमाडौं उपत्यकामा लोकप्रिय बन्दैछ। गुणस्तरीय उत्पादनमार्फत उनी नेपाली बजारमा स्थानीय स्वाद फैलाउने र भविष्यमा अन्तर्राष्ट्रिय ब्रान्ड बनाउने सपना बोकेर अघि बढिरहेकी छन्।
हजार रूपैयाँबाट सुरु गरेर आज वार्षिक ५ करोड रूपैयाँको कारोबार गर्दै वसुमाया तामाङले टिमुरको छोप र अचारलाई अन्तर्राष्ट्रिय बजारसम्म पुर्याएकी छन्। दैनिक मजदुरी र दुःखसँग संघर्ष गर्दै उनले 'नेपाली मन' ब्रान्ड स्थापना गरिन्, जसले अहिले २५ भन्दा बढी देशमा अचार निर्यात गर्छ। वसुमायाको यो यात्रा नेपाली महिलाको आत्मनिर्भरता र उद्यमशीलताको प्रेरक उदाहरण बनेको छ।
लोकल चिप्सलाई ब्रान्डमा रूपान्तरण गर्ने सोचसहित बनेपाका दुई युवाले सुरु गरेका ‘गज्जबको स्न्याक्स’ अहिले डेढ वर्षमै आठ शाखासम्म फैलिएको छ। स्वाद र मौलिकतामा ध्यान दिँदै सादा, पिरोदेखि चीज फ्लेभरसम्मका विभिन्न चिप्स उत्पादन गर्दै आएका निशाना पौडेल र रविन दाहालको यो प्रयास अहिले काठमाडौं उपत्यकाका चिप्सप्रेमीहरूबीच लोकप्रिय बन्दै गएको छ।
काठमाडौंको ऐतिहासिक मःम पसल “नारायण दाइको मासँ गल्लीको फेमस मःम” सन् २०१९ सालमा स्थापना भएको हो। नारायण दाइले मःमको साइज र पकाउने तरिकामा नवीनता ल्याएर व्यवसाय सुरु गरेका थिए। चार पुस्तासम्मको ग्राहकको स्वाद सम्हाल्दै, हाल ९ वटा शाखासहित यो ब्रान्ड राजधानी र पोखरामा फैलिएको छ। कुपन प्रणालीदेखि सफ्टवेयर व्यवस्थासम्म, परम्परागत स्वादलाई आधुनिक व्यवस्थापनले साथ दिएको छ। अहिले यो पसल विदेशमा समेत विस्तार गर्ने तयारीमा छ।
भोजपुरका कमल तामाङले मलेसियामा बिताएको वैदेशिक अनुभवलाई उपयोग गर्दै आफ्नै गाउँमा पाँच पोखरीमा व्यावसायिक माछापालन गरी लाखौँ रुपैयाँ आम्दानी गरिरहेका छन्। उनी युवाहरूलाई स्वदेशमै व्यवसाय गरेर सफल हुन प्रेरित गर्दै स्थानीय सरकारको सहयोगमा कृषिमा व्यवसायिक संलग्नता बढाउँदै छन्।
इलामको लक्ष्मीपुरका किसानले स्कुसको मुण्टा निर्यात गरेर एकै सिजनमा लाखौँ आम्दानी गरेका छन्। स्थानीय उत्पादनको अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा बढ्दो सम्भावनालाई यो सफलताले उजागर गरेको छ।
गौरादहको महिला–नेतृत्वमा सञ्चालित सामूहिक सहकारी खेती र कृषि घरबासले ग्रामीण पर्यटन र रोजगार सृजनामा प्रेरणादायी नमुना पेश गरेको छ।
बाँकेको राप्ती नदीको बगरमा भारतीय किसानहरूले तरबुजा खेती गरी आम्दानीको नयाँ ढोका खोलिरहेका छन्। उनीहरूको सक्रियता र मेहनतले स्थानीय कृषकहरूलाई समेत प्रेरित गरेको छ। यिनै खेतीका कथाहरूले देखाउँछ कि बाँझो जमिन पनि सही प्रयोगले उर्जाशील बन्न सक्छ।
मुस्ताङमा सार्वजनिक जग्गामा स्याउखेती गर्न थालिएको छ। कृषिक्षेत्रको प्रवर्द्धन र विकास, स्थानीयको जीविकोपार्जनमा सुधार तथा वातावरणीय दृष्ट्रिकोणबाट स्याउखेती विस्तार समय सान्दर्भिक रहे पनि सरकारी निकायको समन्वयबिनै सार्वजनिक जग्गा र नदी किनारमा स्याउखेती गर्ने क्रम बढेको छ। जिल्लाका पाँचवटै स्थानीय तहमा…
